1917 wlis revoluciis Sedegad daiSala ruseTis mmarTveloba kavkasiaSi da Seiqmna amierkavkasiis komisariati. saqarTvelos erovnuli sabWos aRmasrulebelma komitetma 1918 wlis 26 maiss 117 wliani politikuri monobis Semdeg gamoacxada saqarTvelos damoukidebloba da mis magaliTs sxva erebic mihyvnen.
am droisaTvis saerTaSoriso mdgomareoba Cvens irgvliv metad rTuli iyo. osmalebi SemoWrnen, germanelebis jari Semovida da maT ukan Sori-axlos inglis-safrangeTis Tof-zarbaznebi moCandnen, amitom saqarTvelos mTavrobam neitraliteti airCia. saqarTvelos mTavroba megobrobda germaniis mTavrobasTan, xolo inglisi ganwyobili iyoCvenTan samtrod. isini mxars uWerdnen somxebs, romelTac miaCndaT, rom namdvili saqarTvelo mxolod dasavleT saqarTveloa, xolo aRmosavleT saqarTveloSi areulia sxvadasxva erebi da aq wminda nacionaluri mTavroba ar uda yofiloyo. amitom mTavroba unda gadasuliyo quTaisSi, xolo Tbilissi unda Seqmniliyo sxvadasxva erebis warmomadgenlebisgan Semdgari mTavroba. amas isini qadagebdnen somxebSi. somxebi inglisis xelSewyobiT Setevaze gadmovidnen (Sulaveridan), magram qarTulma armiam isini ukan daxia da daamarcxa, ramac inglisis ganawyeneba gamiowvia. qarTvelebs da polonelebs erTmaneTTan kargi urTierToba hqondaT. rodesac rusis jari iSleboda da nacionaluri polkebi iqmneboda qarTvelebma polonelebs daxmareba gauwies. maT jariskacebsa da oficrebs Caacves, daaxures, seaiaraRes da arCines manam, sanam isini ar gaamgzavres poloneTSi. gansakuTrebiT 1919 weli iyo metad mwvave weli. am dros aiSva yvela mteri. SigniT Turqofilebi da bolSevikebi, gareT ki moxaliseTa jarebi. moskovi, osmaleTi da TeTri rusebi SeerTdnen Cveni qveynis siZulvilSi da daqcevaSi.yvelani sxvadasxva gziT da saSualebiT Tavs gvesxmodnen da Zirs gviTxridnen. gasakviria ratom SeiZules ase patara eri, patara qveyana, romelic aravis arafers uSavebda da mxolod Tavis myudroebas eZebda. es ori mezobeli iyo maSindeli saqarTvelos mteri. qveynis Tavdacva iyo mTavari sazrunavi. damfuZnebelma krebam ver aRmofxvra gareSe safrTxeebi. noe Jordania ixsenebs: “samwuxarod am sakrebuloSi ar aRmoCnda erTsulovneba. gaCnda sistematuri opozicia nacional-demokratebisa, romelTac RvTis wyalobac ki RvTis risxvad eCvenebodaT. es iyo opozicia opoziciisaTvis da ara saqmisaTvis.”
1920 wlis 12 ianvars, parizis sazavo konferenciis umaRlesma sabWom miiRo gadawyvetileba saqarTvelois damoukideblobis de-faqto aRiarebis Sesaxeb.es iyo seriozuli saerTaSoriso warmateba. saqarTvelos damoukidebloba de-faqtod cnes Semdegma saxelmwifoebma: TurqeTma, ruseTma, italiam, safrangeTma, didma britaneTma, iaponiam, belgiam, argentinam, germaniam, avstriam, Cexoslovakiam da poloneTma.
saqarTvelos saerTaSoriso de-iure aRiareba gadawyda 1921 wlis 26 ianvars, gadawyvetilebis oficialuri dasturi 1921 wlis 27 ianvars imJamad parizSi myof saqarTvelos sagareo saqmeTa minist evgeni gegeWkors da saqarTvelos mTavrobas.
saqarTvelo de-iured aRiares: inglisma, germanian, safrangeTma, italiam, ruseTma, TurqeTma, meqsikam da a. S.
maSasadame ,1918-1921 wlwbis manZilze, saqarTvelos damoukidebloba faqtobrivad da iuridiulad aRiara msoplios mravalma saxelmwifom.
1921 wlis 21 Tebervals, saqarTvelos damfuZnebelma krebam miiRo qveynis pirveli konstitucia, romliTac umaRles aRmasrulebel xelisuFlebad gamocxadda respiblikis mTavroba, romlis Tavmjdomare parlaments unda aerCia anu qveyana iyo saparlamento respublika. samwuxarod saqarTvelos maSindelma konstituciam amoqmedeba ver moaswro, radgan miRebidan 4 dRis Semdeg, anu 1921 wlis 25 Tebervals sabWoTa ruseTma uxeSad daarRvia 1920 wlis 7 maisis xelSekreuleba da SeiaraRebuli gziT moaxdina saqarTvelos demokratiuli respublikis aneqsia. yvelafer amas win uZRoda borCalos (axlandeli marneuli) somxebis 11 Tebervlis ajanyeba, sadac somxebma gaaqcies qarTuli jaris nawili, mawili ki tyved aiyvanes. amis Semdeg qarTulma armiam daiwyo sabrZolo moqmedebebi. moskovma qveyanas radioTi auwya, rom saqarTveloSi ajanyeba daiwyo, xolo kavkasiaSi ki acxadebda, rom sabWoTa somxebi Tavs daesxa menSevikebs. 24 Tbervalis saRamos noe Jordanias misma mrCevelma uTxar rom qarTuli armia ukan ixevda, xolo mTavroba ki omis dawyebidanve awarmoebda molaparakebas ucxoeTis saxelmwifoebis warmomadgenlebTan, romlebix TanaugrZnobdnen saqarTvelos, xolo ruseTma osmaleTis neitraloba artaanisa da arTvinis daTmobiT moipoves. evropidan araviTari daxmareba ar Canda. rogorc Jordania ixsenebs: “diplomatiuri muSaoba aRmoCnda unayofo”. misive TqmiT moskovma daiWira yalbi pozicia, uaryo omi da daawva ajanyebis afeTqebas. 1921 wlis 24 Tebervals naSuaRamevs qarTulma armiam daiwyo ukan daxeva. maSindeli mTvaroba fiqrobda quTaisSi gadasuliyo, saidanac, samxedro masalasa da sursaTs mcxeTaSi ganlagebul mebrZol jars miawvdida. Tumca 1921 wlis 25 Tebervals Zalismieri gziT, mTeli gasabWovda, maSindeli mTavroba ki gaiqca.